Zo’n twaalf jaar geleden werd ik gebeld door een oude kennis die voor een klant iets aan het organiseren was, met de vraag of ik een zangworkshop wilde geven. De klant, een groot werving- en selectiebedrijf, wilde haar medewerkers, klanten en potentiële nieuwe klanten in ongedwongen sfeer op een mooi landgoed iets bijzonders laten meemaken. Ze hadden het ’Onthaastingsdag’ genoemd. Een dag met verschillende workshops op allerlei gebieden.
Ik had nog nooit een workshop gegeven aan niet-zangers, dus er gingen wat hoofdbrekens aan vooraf. Uiteindelijk had ik een klassieke canon meegenomen en op het landgoed een mooi plekje tussen de rhododendrons uitgezocht. De groepen kwamen één voor één voor ‘mijn’ rhododendrons staan, een beetje onwennig en zenuwachtig. Na afloop liepen ze druk pratend naar de volgende workshop. Da’s een verandering.
Tegels
Aan het eind van de middag voegden we alle groepen samen tot een groot koor, voor onze presentatie. Vlak voor het aangeven van de toon mimede ik tamelijk suggestief dat we ‘met kloten’ gingen zingen, wat de nodige hilariteit (ontspanning!) veroorzaakte, en vervolgens zongen we ’de tegels even uit het terras’, zoals een deelnemer later zei. Workshop geslaagd.
Na afloop van ons concert kwam er een deftig uitziende heer op me af. ‘Ik had nog nooit gezongen en ik dacht eigenlijk dat ik het niet kon’, zei hij, ‘maar ik vond het heerlijk. Dank u wel, mevrouw.’ Een ander kwam me vertellen dat hij weer op een koor ging en een derde had eindelijk zijn gram kunnen halen op de juf van wie hij nooit mee mocht zingen in de klas. (Grr, daar zou ik een blog over kunnen schrijven!)
Pas later realiseerde ik me dat er met deze mensen nog meer gebeurd was dan een lekker stukje zingen. Van mijn kennis hoorde ik dat er die dag behalve goodwill (als je klanten iets bijzonders laat meemaken dan gunnen ze jou ook iets!) ook een hoop nieuwe contacten en initiatieven waren gekweekt.
Bij mezelf was er ook iets veranderd. Ik had honger naar meer. Meer teweegbrengen, meer doen met wat ik teweegbracht, meer uitvinden wat samen zingen nou eigenlijk met mensen doet. Ik ging op onderzoek uit, cursussen doen op allerlei gebied, leren over bewustzijn, persoonlijke groei, verandering, de werking van de hersenen en langzaamaan kreeg ik steeds meer inzicht in wat er allemaal kan gebeuren als je een groep mensen bij elkaar zet en zegt: ‘we gaan nu zingen’.
Doe-gewoontes
De mensen in zo’n groep gaan dan in eerste instantie doen wat ze altijd doen. Althans, dat gaan ze proberen. De drukke prater probeert tussen het zingen door (of zelfs tijdens het zingen) druk te praten. De controlfreak wil het liefst zo snel mogelijk controle krijgen. De perfectionist wil het vooral goed doen. De met-alle-winden-meewaaier vindt het wel best en doet zo’n beetje mee. Heeft u een beeld?
Al die verschillende doeners lopen dan tegen één probleem aan. En dat ben ik. Ik laat ze dat ene ding niet doen, ik laat ze zingen. Ik vraag, ik plaag, ik stuur, ik dwing. Onopvallend, natuurlijk. En dan gebeurt er iets bijzonders. Dan wrikken we langzaam maar zeker die kleine, vastgeroeste doe-gewoontes even los. Als je namelijk een tijdje niet kunt doen wat je altijd doet, simpelweg omdat iemand je vraagt om iets anders te doen, dan ontstaat er in je hoofd ruimte voor nieuwe dingen. Bijvoorbeeld zingen. Of een grote bedrijfsinnovatie.